“Voeg een plooirok toe!” was de inkooptip van trendforecaster Lidewij Edelkoort tijdens haar trendpresentatie over zomer 2015. Een van haar thema’s voor dit inkoopseizoen is Pleated: plooien en plisseren om volume te temmen. Een thema dat keurig en wild tegelijk is. En het wordt heel belangrijk, voorspelde zij.

Het jonge modetalent David Laport vindt inspiratie voor zijn plissérokken in verschillende bloemsoorten.(foto: Peter Stigter)

Ingenieus

Fixatie kenmerkt de plisseertechniek waarbij smalle plooien in stof worden geperst door middel van een chemisch proces. “Voor het beste resultaat moet de stof minstens 6 procent polyester of polyamide bevatten, materialen die in de 20ste eeuw zijn ontwikkeld”, vertelt stylist Joke van Dijk die voor haar bedrijf Couturage mode uit de 20ste eeuw verzamelt. “Stof zonder synthetische toevoeging kan permanent worden geplisseerd door het te ontvetten en te behandelen met natuurlijk loog, een techniek die vanaf de negentiende eeuw wordt toegepast.” Plissé is niet alleen mooi en glamourous, het is ook praktisch, weet Van Dijk: “Je haalt je opgevouwen plissérok uit de kast en hij zit direct in model.”

Joke van Dijk: “Bij deze plissérok uit de jaren ’50 kan de achterkant open, zo kun je gaan zitten zonder de plooien te kreuken.” 

Klassiek

Voorlopers van de plissérok zijn al te vinden in het oude Egypte. Kunstobjecten uit die tijd tonen gedrapeerde gewaden die veel weg hebben van het huidige plissé. Je ziet ze ook op muurschilderingen in het Italiaanse Pompeï, dat rond 80 jaar na Christus onder de as wordt bedolven na een uitbarsting van de vulkaan Vesuvius. De Spaanse designer Mariano Fortuny baseert begin 19de eeuw zijn populaire plisséjurk ‘Delphos’ op een bronzen beeld uit de 5de eeuw voor Christus van de Griekse wagenmenner van Delphi.

Tenniskampioen Suzanne Lenglen (l.) baarde in de jaren ’20 opzien in haar ‘korte’ plissérok. (foto: Agence de presse Meurisse‏|Wikimedia Commons)

Controversieel

In 1922 geeft de Franse tenniskampioene en it-girl avant la lettre Suzanne Lenglen de plissérok opnieuw een boost. Op de tennisbaan draagt zij onder haar mouwloze tennisshirt een voor die tijd ongewoon korte plissérok. De status van mode-icoon krijgt de rok als Christian Dior op 12 februari 1947 zijn controversiële New Look-collectie presenteert met daarin plissérokken. De ontwerpen zijn omstreden vanwege de enorme hoeveelheden stof (tot twintig meter per rok) die erin zijn verwerkt terwijl textiel in de naoorlogse periode schaars is. Rond diezelfde periode beleeft de Franse modeontwerper Germaine Émilie Krebs, beter bekend als madame Grès, de toppen van haar roem met een ingewikkelde plisseertechniek geïnspireerd op de gewaden van Griekse godinnen.

De zoom van New Look (plissé)rokken zijn extreem wijd, hangen precies 30 centimeter boven de grond, hebben een smalle taille en opgevulde heupen. (foto: Christian Dior Moscow exhibition 2011|Wikimedia Commons)

Fenomenaal

Legendarisch wordt de plissérok dankzij een scène in the film ‘The seven year itch’ uit 1955 waarin de witte halterjurk van actrice Marilyn Monroe omhoog waait. In de jaren ’60 is het modebeeld strak en zonder tierelantijnen. Plissé maakt plaats voor rechte lijnen à la de Mondriaanjurk van Yves Saint Laurent. In de jaren ’70 en ’80 wordt de Japanse modeontwerper Issey Miyake vanwege zijn voorliefde voor de techniek gekroond tot koning van de plissé. Zijn bijnaam? Plissé Miyake. In dezelfde periode worden modeontwerper Fong Leng en haar muze Mathilde Willink in Nederland graag gezien in geplisseerde creaties. Het hedendaagse modebeeld omarmt de techniek nog altijd. Van Dijk: “Dries Van Noten, Haider Ackermann en Lanvin zijn een paar namen die tonen dat plissé nog altijd onsterfelijk is.”

De iconische plisséjurk van Marilyn Monroe uit de film ‘The seven year itch’ wordt in 2011 tijdens een veiling in Beverly Hills verkocht voor 5,6 miljoen dollar. (foto: Debbie Reynolds Auction|Wikimedia Commons)

Dit artikel is gepubliceerd in de vrouwenmodespecial zomer 2015 van Textilia, die is verschenen op 8 juli 2014. Altijd als eerste alle artikelen lezen? Abonneer je dan ook op de printeditie van Textilia.