Hoewel de kimono een van de ultieme culturele symbolen van Japan is, ligt de oorsprong ervan toch echt ergens anders. Aangenomen wordt dat het kledingstuk in de derde eeuw, tijdens het Chinese koninkrijk Wu, in Japan wordt geïntroduceerd. In eerste instantie wordt het dan nog eenvoudige gewaad van vrij lichte, effen of gestreepte zijde voornamelijk thuis gedragen. Vrouwen, mannen en kinderen dragen het als relaxte huiskleding; uiterst praktisch bij het zitten op de traditionele vloermat, na het nemen van een bad of als onderkleding. De kimono wordt links over rechts geslagen en bij elkaar gehouden met een lange, gestrikte ceintuur. Het item wordt breed opgepakt door de bevolking. Mensen van alle leeftijden, klassen én met diverse lichaamstypen – met dank aan het ruime ‘one size fits all’-model – schaffen ze aan.

Van huiselijk tot bovenkleding

Wat opvalt, is dat de basis van de kimono door de jaren heen vrijwel hetzelfde blijft. Zo wordt steeds uitgegaan van het kenmerkende ruimvallende T-vormige silhouet, van oudsher bestaande uit vier lange, rechte, aan elkaar genaaide stroken stof, wijde mouwen, de overslag en met als blikvanger een ceintuur (de obi) om de taille. De materialen, lengte en de reden tot dragen wisselen gaandeweg wel regelmatig. Van een casual, huiselijk (onder)kledingstuk transformeert de kimono tot bovenkleding die zeker gezien mag worden. Wie zich buiten met de mantel vertoont, draagt er vaak meerdere lagen – soms wel twaalf – onder. Samoeraistrijders dragen het als gevechtskledij, en wanneer populaire theateracteurs ermee op het toneel verschijnen, worden de modellen duidelijk uitgesprokener en decoratiever. Door de vaak bijzondere handgeweven stoffen, verftechnieken, schilderingen en borduursels zijn kimono’s dan imposante kunstwerken, die de persoonlijkheid en welvaart van de drager sterk weergeven.

Japonse rok

Verrassend genoeg kennen we in Nederland ook een lange geschiedenis met de kimono. In de 17^e en 18^e eeuw zijn er handelsbetrekkingen tussen Nederland en Japan. Hierbij raken de handelsreizigers van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) gefascineerd door de flamboyante, zijden overslagmantels die ze als relatiegeschenk krijgen van de Japanse keizer. Al snel wordt de ‘Japonse rok’, zoals de kimono’s hier worden genoemd, een favoriet onder welvarende mannen met aanzien. Zij paraderen zowel binnens- als buitenshuis rond in de comfortabele kamerjassen, die symbool staan voor goede smaak en internationale betrekkingen.

Oriëntaalse invloeden

Op hun beurt laat de Japanse bevolking zich inspireren door het Westen en krijgt de tot dan toe alledaagse kimono meer een cultureel, ceremonieel en exclusief karakter. In de twintigste eeuw krijgt de westerse mode volop oriëntaalse invloeden. Rond 1906 ontwerpt Paul Poiret voor het modehuis Worth sierlijk geborduurde kimono-achtige mantels, een noviteit in die tijd waarin korsetten en de S-lijn domineren. In de jaren twintig nemen ook bekende namen als Cristóbal Balenciaga, Madeleine Vionnet en Jeanne Lanvin volop Japanse kimono-invloeden op in hun collecties. Daarna duikt bijna elk decennium wel een variant of creatieve afgeleide van de overslagjas op.

Nieuwe generatie

Ook nu blijft de kimono de mode nog onophoudelijk inspireren, de ene keer letterlijk, een andere keer wat vrijer geïnterpreteerd. Bij de athleisure- en homewear-trend van een paar seizoenen geleden zagen we genoeg kimonostijlen en overslagjasjes voorbijkomen. Streetwear- en denimlabels haken veelvuldig in op traditionele Japanse (kimono)stijlen, technieken en dessins. Daarnaast werd het unieke model het afgelopen jaar in verschillende internationale exposities in de schijnwerpers gezet; van Tokio en Londen tot het Weverijmuseum in Geldrop. De nieuwe generatie ontwerpers blijft voortborduren op de kimonostijl. Zoals de Belgische liefhebber Amandine Vits. Tijdens haar studie aan de TMO Fashion Business School startte ze met een collectie handgemaakte kimono’s van deadstock designerstoffen, onder de naam Atelier Amandine. “Ik vind het mooi dat je een authentiek model levend kunt houden door er steeds weer een nieuwe draai aan te geven. De kimono is zo simpel, maar tegelijkertijd ontzettend veelzijdig. Ik zie het als de ‘little black dress’, een icoon, die eigenlijk iedereen in zijn kast moet hebben.”