Een op de drie huwelijken eindigt in een echtscheiding. Een gestrand huwelijk betekent voor ondernemers dat ze niet alleen privé, maar ook het zakelijke deel moeten verdelen. Mr. Maria Bowmer van Veldhuijzen & Nuiten Advocaten & Mediators in Dordrecht is gespecialiseerd in familierecht voor ondernemers en heeft veel ervaring met echtscheidingen. Zij vertelt waar je als ondernemer op moet letten.

De retailsector heeft financieel moeilijke jaren achter de rug, heeft dat geleid tot meer echtscheidingen?

“Hoeveel ondernemers en dus ook retailers scheiden, is niet bekend, maar het is wel zo dat in tijden van slechte conjunctuur mensen juist minder snel uit elkaar gaan. Ze schatten het financiële verlies hoger in en zijn dan niet snel bereid de relatie te verbreken.’

Een scheiding betekent niet alleen afscheid van elkaar nemen, maar ook van een deel van de zaak. Waar kan dat toe leiden?

“Dat verschilt per situatie, maar wat we veel zien is dat mensen vaak met goede bedoelingen het huwelijksbootje instappen, er vervolgens een bedrijf wordt opgezet en de taken privé en zakelijk vervolgens verdeeld worden. Een van de partners bouwt het bijvoorbeeld op, de ander blijft thuis om het huishouden te regelen en misschien af en toe bij te springen. Als dan na pakweg twintig jaar het huwelijk strandt, komt natuurlijk de vraag wie recht heeft op welk deel van de waarde van de onderneming. Maar ook waar die waarde nu precies in zit: in liquide middelen of vastzit in de onderneming. Als je niet oppast, ontstaat er een titanenstrijd waarbij op elke euro wordt gelet. Dat gaat soms gepaard met heftige emoties. Dat kan voor alle partijen heel vervelend zijn, maar waar kijken altijd vanuit de continuïteit van het bedrijf naar de situatie.”

Hoe voorkom je problemen?

“Door op huwelijkse voorwaarden te trouwen en die voorwaarden eens in de vijf jaar nog even na te kijken. Vooral als je een eenmanszaak hebt, is het goed om te checken of de gemaakte afspraken nog stroken met de huidige situatie, omdat je onderneming vermoedelijk is gegroeid. Oude huwelijkse voorwaarden blinken vaak ook niet uit in duidelijkheid, dus hou alles helder en voor iedereen begrijpelijk. Mocht het fout gaan, dan kun je makkelijk teruggrijpen op de gemaakte afspraken.”

Welke afspraken moeten ondernemers daarin beslist opnemen?

“Afspraken over het verrekeningsbeding en het pensioen. Die onderdelen geven bij scheiding vaak problemen, omdat ze niet goed zijn bijgehouden. Als je een verrekeningsbeding hebt opgenomen, hebben de beide partners een eigen privé-vermogen, waarvan je een deel jaarlijks met elkaar moet verrekenen. Veel mensen doen dat niet, waardoor je het kan gebeuren dat ze bij scheiding de helft  van de waarde over het gehele vermogen moeten afdragen. Dat is zuur als de ander eigenlijk recht heeft op minder.”

“Voor het pensioen geldt dat de wet uitgaat van verevening van al het tijdens het huwelijk opgebouwd pensioen. Ondernemers hebben echter vaak pensioen in de onderneming opgebouwd, omdat dit fiscaal gunstig is. Maar wij zien ook wel eens dat er op papier wel pensioen is opgebouwd, maar in werkelijkheid de gelden al lang weer zijn uitgegeven. De onderneming kan derhalve op het moment van scheiding het pensioen eigenlijk helemaal niet afdragen. Ondernemers kunnen hier in de huwelijksvoorwaarden al maatregelen voor nemen, bijvoorbeeld een afwijkende pensioenafspraak, uitgestelde betaling of zelfs uitsluiting van aanspraak op pensioenvoorzieningen over en weer.”

Maar wat als je in gemeenschap van goederen bent getrouwd?

“Dan kun je alsnog je huwelijkse voorwaarden op laten maken. Je moet er dan wel rekening mee houden dat die gelden vanaf het moment dat ze bij de notaris zijn getekend. Alle schulden die je hebt gemaakt voor die tijd, blijven gemeenschappelijk.”

Zijn er situaties waar modewinkeliers specifiek op moeten letten?

“Voor de retail in het algemeen geldt dat ze zich moeten realiseren dat je niet makkelijk van vaste lasten zoals langdurige huurcontracten afkomt. En als je een eenmanszaak hebt, kunnen zulke kosten flink op je budget drukken als je in scheiding ligt, naast bijvoorbeeld dubbele woonlasten en de kosten van de scheiding zelf. De huur van een bedrijfsruimte kan ook voor een extra probleem zorgen, omdat er vaak een borgsom is betaald die soms gelijk is een drie maanden huur, maar waar de andere partij wel de helft van wil terug hebben als alles bij scheiding wordt verdeeld. 

Om dergelijke problemen te voorkomen is het, ook buiten een echtscheiding, van belang dat je iets aan gelden reserveert om de periode van scheiding te overbruggen. Denk ook na of nieuwe investeringen gedurende de scheiding moeten worden doorgezet die de cash flow drukken.”

Waarop moeten retailers nog meer letten?

“Een open deur misschien, maar hou de financiële huishouding op orde. Het gebeurt nog best vaak dat ondernemers oude cijfers overleggen, tot en met 2013 bijvoorbeeld. Wij vragen natuurlijk naar de situatie nu, die is relevant. Als het er op aankomt, heeft het geen zin om latere gebeurtenissen te verdoezelen, want de rechter vraagt er altijd naar. Als je recente cijfers niet kunt overleggen, kan dat vervelende consequenties hebben, omdat de rechter dan de financiële positie gaat schatten. En die schat deze meestal eerder te hoog dan te laag in.” 

Foto: Shelley Panzarella. Flickr