Na een aantal jaren van dalende leegstand is vorig jaar de winkelleegstand voor het eerst sinds 2015 weer opgelopen, meldt marktonderzoekbureau Locatus. Was de leegstand op 1 januari 2019 6,7%, een jaar later is dat 7,3%. Hiermee is Nederland op dit gebied na een aantal jaren van herstel bijna terug bij de piek van 7,5% in 2015.

Hudson’s Bay

De winkelleegstand in meters liep vorig jaar nog veel sterker op, mede veroorzaakt door de sluiting van de Hudson’s Bay. Daarnaast is het aantal winkels nog verder afgenomen. In 2019 sloten 2.767 winkels hun deuren, volgens Locatus het hoogste aantal sinds het bureau in 2004 is begonnen met meten en ruim 40% meer dan in 2018. Op een totaal van ruim 90.000 winkels betekent dit, dat vorig jaar 3% van de winkels is gesloten.

‘Faillissementen klein deel’

Anders dan het nieuws over winkelsluitingen doet vermoeden, zijn faillissementen slechts klein deel van de oorzaak van het afnemende aantal winkels, stelt Locatus in het rapport. Alle faillissementen van winkelketens vorig jaar hebben gezorgd voor de sluiting van ruim 500 winkels in 2019. Dat is minder dan 20% van het totaal aantal sluitingen van winkels (2.767) dat vorig jaar plaatsvond. Wat ook meespeelt, is dat winkelketens vorig jaar ook kritisch naar hun winkelvoorraad hebben gekeken en sommige hebben een deel van hun winkels gesloten. Hierdoor verdwenen ongeveer 300 winkels. Het grootste aandeel sluitingen kwam van zelfstandigen. Vorig jaar hebben bijna 2.000 zelfstandige winkeliers hun winkel gesloten.

Minder horeca

Locatus stelt vast dat er minder horecazaken in winkelpanden zijn getrokken. De afgelopen jaren werden er jaarlijks zo’n 700 panden gevuld met horeca. In 2019 waren dit er slechts 239. Daarnaast hebben vorig jaar minder leegstaande panden een andere functie gekregen als woning of kantoor dan in de voorgaande jaren. In 2019 verdween slechts de helft van het aantal panden uit de retailvoorraad (ca 1.000), minder in vergelijking met 2018 (2.000 panden).

Steden

De grootste toename van de leegstand is nu te zien in de centra van de grote steden. Waar deze stadcentra tot nog toe relatief goed presteerden – de leegstand lag daar vorig jaar met 5,8% onder het landelijk gemiddelde – was hier vorig jaar echter de grootste stijging in leegstand te zien. Het leegstandspercentage is 7,3% en daarmee ligt het nu op het landelijke gemiddelde. Voor de overige type winkelgebieden geldt dat de leegstand in 2019 aanzienlijk steeg.

Daling Flevoland

Gekeken naar de leegstand in provincies laat alleen Flevoland een daling zien. Limburg heeft met een leegstand van 11,4% als provincie al jaren de hoogste leegstand, maar het verschil met nummer twee Overijssel (8,5%) is vorig jaar nog verder toegenomen.

‘Actiever beleid’

Locatus verwacht dat de leegstand nog verder zal oplopen. ‘De eerste faillissementen van 2020 zijn al naar buiten gekomen, Dakota&Co en Didi zijn begin dit jaar failliet gegaan. De onzekerheid in de winkelmarkt gaat dus door. De ombouw van leegstaande winkels lijkt te stagneren en zonder actiever beleid zal dit niet aantrekken’, besluit het bureau.