In het Koopstromenonderzoek Oost-Nederland 2015 van I&O Research ondervroegen onderzoekers in april en mei 2015 zo’n 31.500 consumenten in vier oostelijke provincies naar hun koopgedrag. Het vorige onderzoek vond plaats in 2010. In de tussentijd is de wereld van de retail behoorlijk veranderd, zien ook de onderzoekers. Koopkrachtdaling, en tegelijkertijd een stijging van de online uitgaven (van 8 naar 14 miljard), meer winkelleegstand…

Schoenen en kleding niet in eigen woonplaats

Een van de eerste conclusies is dat consumenten aankopen van kleding en schoenen steeds minder vaak in hun eigen woonplaats doen. Vooral schoenen worden buiten de eigen woonplaats gekocht. In 2010 kocht nog 65 procent schoenen in de eigen gemeente, in 2015 is dat nog maar 57 procent. Voor kleding is er ook sprake van een daling, van 54 naar 50 procent.

Daling vooral in grotere woonplaatsen

Vooral in de grotere plaatsen daalt dit zogenaamde bindingspercentage. Voor woonplaatsen met meer dan 50.000 inwoners (bv Zwolle, Apeldoorn, Deventer) daalt het aantal consumenten dat in de eigen gemeente kleding koopt van 70 procent naar 65 procent, in de middelgrote kernen (20.000-50.000 inwoners) daalt dit van 51 procent naar 47 procent.

Sterke daling schoenenaankopen

De daling van het aantal schoenaankopen in de eigen woonplaats is nog sterker. Voor woonplaatsen met meer dan 50.000 inwoners daalt het aantal consumenten dat in de eigen gemeente schoenen koopt van 80 procent naar 72 procent, in de middelgrote kernen  is dit gedaald van 65 procent naar 55 procent.

Lees het rapport om te zien wat de bindingspercentages zijn per gemeente (PDF.

Koopkrachtafvloeiing versus koopkrachttoevloeiing

Met andere woorden, de koopkrachtafvloeiing – dat zijn bestedingen in euro’s die buiten de eigen gemeente of via internet worden gedaan – is in de afgelopen jaren gestegen. Steeds vaker doen consumenten uitgaven buiten de eigen gemeente. Dat effect geldt alleen voor niet-dagelijkse producten, zoals kleding en schoenen. Voor de dagelijkse boodschappen is er geen sprake van ene koopkrachtafvloeiing, die doen mensen nog steeds in de eigen gemeente.

De koopkrachttoevloeiing, dat zijn de bestedingen die worden in een woonplaats door consumenten uit een andere gemeente, is in de afgelopen vijf jaar vooral afgenomen in middelgrote kernen (20.000-50.000 inwoners). Vloeide er in 2010 nog 42 miljoen euro naartoe, in 2015 is dit nog maar 33 miljoen euro.

Koopstromensaldo schoenen en kleding

Als je afvloeiing van de toevloeiing aftrekt, krijg je het koopstromensaldo. Daaruit blijkt dat kleding- en schoenenzaken het lastiger hebben in kleine gemeentes van minder dan 5000 en tussen de 5.000 en 10.000 inwoners. Daar is sprake van een negatief koopstromensaldo. Voor kleding -3 ,miljoen euro, voor schoenen -1 miljoen euro aan omzet die verdwenen is.

Verschuiving naar internet

Het mag geen verrassing zijn dat een deel van de uitgaven zijn verschoven naar internet. Ook hier hebben de onderzoekers naar gekeken. Wat is het aandeel van de bestedingen via internet op het totaal? En is dat aandeel gestegen? Een open deur natuurlijk, want ja, dit aandeel is gestegen in alle 5 verschillende categorieën woonplaatsen.

Duitsers kopen meer kleding in Nederland

In het onderzoek is ook gekeken naar de rol van Duitse consumenten. Hoe vaak komen ze over de grens om hier een aankoop te doen? Met name Enschede krijgt regelmatig bezoek van Duitse shoppers. Zo’n 40 procent van alle Duitse bestedingen wordt in de Twentse stad gedaan.

In 2010 was het koopstromensaldo van Duitse consumenten voor kleding nog 7 miljoen euro, in 2015 is dat gestegen tot 8 miljoen euro.

Voor schoenen is er ook sprake van een stijging, maar in 2010 was het saldo nog negatief. In 2015 komt het saldo uit op 0. De Nederlander koopt dus voor hetzelfde bedrag schoenen in Duitsland als Duitsers schoenen in Nederland.

Gemiddelde detailhandelsomzet voor kleding en schoenen per inwoner daalt

De gemiddelde omzet per inwoner geeft een indicatie van de relatieve trekkracht van de detailhandel. Ook daarin is in de afgelopen 5 jaar het nodige veranderd. Gekeken naar de 5 type woonkernen is er overal sprake van een daling ten opzichte van 2010.

Detailhandelsomzet kleding omzet per inwoner in euro’s

Detailhandelsomzet schoenen omzet per inwoner in euro’s

Lees hier het volledige onderzoeksrapport Kijken, Kijken Naar Kopen – Koopstromenonderzoek Oost-Neerland 2015 (PDF)

_Begrippen

_{koopkrachtbinding – de mate waarin inwoners van een plaats hun aankopen doen in winkels die in deze gemeente gevestigd zijn}

_{koopkrachttoevloeiing – de mate waarin inwoners uit andere gemeenten aankopen doen in de gemeente.}

_{Koopkrachtafvloeiing – bestedingen die buiten de eigen gemeente of via internet worden gedaan, noemen we koopkrachtafvloeiing.}