Tekst: Elzemarie Karsdorp

Op 15 juli keek heel Nederland geschrokken toe hoe Limburg, België en Duitsland werden getroffen door overstromingen. In ons land was vooral in Valkenburg aan de Geul de schade groot. Als gevolg van de wateroverlast raakten daar 2.300 huizen, 270 horecagelegenheden en 180 winkels beschadigd. Naar schatting heeft Valkenburg voor 400 miljoen euro aan schade als gevolg van de overstromingen. Daarbij gaat het om 200 miljoen euro aan materiële schade en 200 miljoen euro bedrijfsschade door misgelopen inkomsten. Drie weken later is het water weggetrokken en lijkt het in veel delen van Valkenburg alsof alles weer bij het oude is. Maar schijn bedriegt. Veel winkels zijn weer open, maar het is in Valkenburg rustiger dan het normaal gesproken tijdens de zomervakantie zou zijn. Winkeliers zijn nog overal druk met het herstel van de winkel en de afhandeling van de schade, terwijl ze zich afvragen hoe het verder moet.

Voorraad verloren gegaan

De beelden uit Valkenburg leken bijna onwerkelijk voor de rest van het land, maar voor Els, Inge en Hilde Wechseler was het realiteit. De zussen zagen hun schoenenwinkel en voor twee van hen ook hun woning onder water lopen. Drie weken later is de eerste schok bij Schoenmode Wechseler achter de rug als Els Wechseler terugblikt op wat er die dag gebeurde. “We zijn er niet meer zo emotioneel onder als toen het net gebeurd was”, zegt ze. Maar wie hoort hoe de overstroming hun winkel aan de Sint Pieterstraat trof, kan zich voorstellen dat de emoties op dat moment groot waren. “Vijftig procent van de voorraad ligt in de kelder, dus we hebben geprobeerd deze te redden. Maar het water steeg zo snel dat we niets meer konden doen. Het risico was te groot”, vervolgt de ondernemer. Ze kan er nu nuchter over praten, maar op het moment van de ramp was dat wel anders. Hoe haar zus toen reageerde, werd in een interview vastgelegd door De Telegraaf. Bij Diez Mode aan de Wilhelminalaan was het ook spannend. Eigenaren Dion en Esther Beerepoot genoten nog na van de feestelijke opening van hun damesmodezaak op 10 juli – de bloemen die ze cadeau kregen, stonden er nog – toen het water hun winkel en woning tot op zo’n honderd meter naderde. “We hebben er natuurlijk wel van wakker gelegen, maar gelukkig kwam het water niet dichterbij en hebben we geen materiële schade geleden”, vertelt Dion Beerepoot.

Een drama

Enkele straten verderop liep bij Anita’s Style Fashion aan de Dr. Erensstraat de kelder wel volledig onder water. Drie weken later is de winkel weer open en zal klanten niet snel iets opvallen, buiten de geurmachine die ervoor zorgt dat het in de winkel heerlijk ruikt. Een verdieping lager is de impact van de overstromingen echter duidelijk. Nog altijd onttrekken machines hier elke dag zes à zeven emmers vocht aan de kelder, waar de hele voorraad van de vrouwenmodewinkel lag opgeslagen. Hoewel eigenaar Anita Koussen haar klanten inmiddels weer in de winkel kan ontvangen, betekent dat niet dat ze de schok te boven is. De gevolgen van de overstromingen zijn immers groot en nog niet te overzien. “De winkel heeft een oppervlak van tweehonderd vierkante meter, dus er is ook altijd veel voorraad. Die lag in de kelder en nu is onze hele voorraad weg. Dat gaat om 100.000 euro. Datzelfde gold voor de wintercollectie, die we door de lockdown ook niet hebben kunnen verkopen. En de herfstcollecties komen alweer binnen terwijl de toeristen wegblijven”, zegt Koussen geëmotioneerd. “Deze winkel is mijn kindje, mijn passie. Het is gewoon een drama.”

‘We hadden voor een ton aan voorraad in de kelder. Die is nu weg’

Anita Koussen, Anita’s Style Fashion

Ook Schoenmode Wechseler heeft zijn deuren inmiddels weer geopend voor klanten, al zal een volledige heropening nog even op zich laten wachten. “We zijn nu meer bezig met de wateroverlast dan met corona”, zegt Wechseler. “Het duurt nog even om de zaken weer op de rit te krijgen. We overzien nog niet voor honderd procent wat ons is overkomen. Maar we zijn heel blij dat er geen water in de winkel is geweest, en we hebben nog genoeg voorraad om op terug te vallen. We moeten wel wat bijbestellen, vooral de gemaksschoenen; die lagen in de kelder. En zodra het droog is, hebben we nog wat nieuwe rekken nodig, want nu ligt overal een beetje voorraad. Zelfs bij een collega in Gulpen konden we voorraad kwijt. Dit soort hulp en alle telefoontjes en mailtjes die we hebben ontvangen, hebben ons echt veel goed gedaan.”

Omzetverlies

Niet elke detaillist zag het water zijn winkel binnenstromen, maar in Valkenburg heeft iedereen te maken met de gevolgen ervan. Elke ondernemer heeft omzetverlies geleden, ook degenen die geen schade hebben door de overstromingen. Door een noodverordening moesten de winkels een week lang de deuren sluiten en nu ze weer open mogen, is het nog altijd rustig in Valkenburg. Dat merkt ook Diez Mode, al is omzetverlies lastig te becijferen als je net een paar dagen open bent. Toch maakt eigenaar Dion Beerepoot zich geen zorgen. Hij heeft vooral oog voor wat anderen is overkomen. “Aan de andere kant van Valkenburg is een wijk waar mensen wonen die het minder goed hebben. Zij zijn echt alles kwijt”, zegt de startende detaillist. Zelf kreeg Diez Mode in de drie weken dat de winkel open was ook met een hoeveelheid tegenslag te maken die bijna te bizar is om waar te zijn. “Corona natuurlijk, een ernstig ongeluk voor de deur, een zinkgat, de overstroming en afgelopen weekend een grote brand in de straat”, somt Beerepoot op. “We proberen er maar om te lachen en hebben het al over de zeven plagen. Welke we daarvan nog niet hebben meegemaakt? Dat is denk ik ongedierte.” Spijt dat hij samen met zijn vrouw Esther in Valkenburg een damesmodezaak heeft geopend, heeft hij echter niet. “Valkenburg is een heel open en vriendelijk dorp. Je voelt je hier echt welkom.” In de dagen na de ramp heeft hij gemerkt hoe mensen elkaar steunen; zelf heeft hij ook met zandzakken gesjouwd.

Verzekering

Naast opruimen, voor nieuwe voorraad zorgen en weer klanten ontvangen, hebben de Valkenburgse winkeliers ook de administratieve en financiële rompslomp om zich mee bezig te houden. Vooral ondernemers die zich verzekerden bij het Britse Lloyds maken zich volgens de Volkskrant zorgen, omdat de verzekeraar bij ‘horizontaal’ water weigert uit te keren. Anita Koussen zit niet bij Lloyds, maar maakt zich ook zorgen. Ze heeft al meerdere bezoeken van de verzekeraar achter de rug en die brachten haar goed nieuws. Maar nu ze net heeft gehoord dat ze nog een keer langs willen komen, slaan de twijfels toe. “Ik ben vrij goed verzekerd. Ze zijn langs geweest, hebben alles gezien en hebben gezegd dat alles vergoed wordt, maar nu willen ze nog een keer komen kijken. Maar waarom? Er is niets meer te zien. Die natte kleren kan ik hier toch niet weken laten liggen? Die zijn de container in gegaan.” Bij Wechseler Schoenmode hoeven ze zich niet af te vragen of de verzekeraar uitkeert. Ze zijn niet verzekerd voor waterschade. Els Wechseler: “Van oudsher was het niet mogelijk je te verzekeren tegen overstromingen van grote rivieren waaronder de Geul. En toen dat wel in het pakket viel, hebben we daar niet voor gekozen. Een gesprongen waterleiding is nog te overzien, maar zoiets als dit hadden we nooit verwacht.”

‘Een gesprongen waterleiding is te overzien, maar zoiets als dit hadden we nooit verwacht’

Els Wechseler, Wechseler Schoenmode

Toerisme

Valkenburg is afhankelijk van toeristen en daarmee zijn er enkele momenten in het jaar die belangrijk zijn voor de plaatselijke middenstand. De coronapandemie zorgde eerder al voor veel onzekerheid toen de kerstmarkt niet kon doorgaan. De ondergrondse kerstmarkt in de Gemeentegrot Valkenburg trekt jaarlijks zo’n 300.000 bezoekers en is belangrijk voor de toeristische en recreatieve sector in Valkenburg aan de Geul. De 15 miljoen euro die bezoekers uitgeven, is meer dan welkom in deze regio. De zomerperiode is eveneens een tegenvaller nu toeristen wegblijven. Terwijl ze nu juist zo welkom zijn en Valkenburg een prima vakantiebestemming is, benadrukken de ondernemers. Restaurants, hotels en winkels zijn grotendeels weer open, op een enkele afsluiting na is Valkenburg goed te bezoeken en ook de omgeving is de moeite waard. Dat het toerisme weer op gang komt, is voor elke ondernemer in Valkenburg van groot belang. Dion Beerepoot (Diez Mode): “Veel mensen zien afgesloten straten en blijven weg. Maar het kan juist wél. Er gebeurt hier van alles en veel restaurants en hotels zijn gewoon open. Het is belangrijk dat mensen weten dat ze welkom zijn.”

Vooruitkijken

Ondanks de tegenslagen die achter hen liggen en de onzekerheid die dit met zich meebrengt, durven de detaillisten vooruit te kijken. Alle drie zijn ze optimistisch over de toekomst. Anita Koussen (Anita’s Style Fashion): “Ik heb tien jaar op een andere locatie gezeten, tweehonderd meter hier vandaan, maar daar was ik volledig overspoeld. Het is nu eventjes een ramp, maar dit is een toplocatie en als alles normaal is, heb ik weer topomzetten.” Ook Schoenmode Wechseler zal niet uit het straatbeeld verdwijnen. Het familiebedrijf vierde vorig jaar het honderdjarig bestaan van de schoenmakerij en de winkel bestaat al sinds 1965. “Toen corona begon vorig jaar was alles heel onzeker, maar we stonden er eigenlijk wel goed voor. We hadden vertrouwen in de toekomst en dat hebben we nog steeds. Het is niet leuk, maar wij overleven dit wel. Daar ben ik niet bang voor”, zegt mede-eigenaar Els Wechseler. Diez Mode bestaat nog kort, maar in de drie weken dat de winkel open was voordat Valkenburg onder water kwam te staan, deed het bedrijf goede zaken. Dion Beerepoot: “Als het hele jaar zo zou gaan, zijn we dik tevreden. En het was altijd onze droom om een vrouwenmodezaak te beginnen. Het is een mooie zaak geworden met goede merken. Wij gaan hier echt niet weg.”