Drie weken langer dicht. Dat was de boodschap van demissionair premier Mark Rutte tijdens de persconferentie van dinsdag 23 maart. Met de belofte dat de maatregelen worden bijgesteld als blijkt dat de besmettingscijfers vanaf volgende week weer dalen, maar vooralsnog neemt het aantal nieuwe gevallen alleen maar toe. Dat betekent dat mode- en schoenenwinkels ook het grootste deel van april aangewezen blijven op click & collect en shoppen op afspraak. Is dat voldoende om de komende weken mee door te komen? Nee, zegt het grootste deel van de ondernemers in een poll op Textilia op social media (met 129 stemmers: niet representatief, wel een middel om de stemming in de markt te peilen). 68 procent geeft aan dat de huidige versoepelingen niet voldoende zijn om de boel draaiende te houden. De overige 32 procent laat weten redelijk uit de voeten te kunnen met de combinatie van click & collect en shoppen op afspraak.

Moeite met 4-uursregel

Een van die winkeliers is René Smit van mannenmodezaak Mooz in Volendam. Hij durft voorzichtig te zeggen dat hij er deze maand goed uitkomt ten opzichte van maart 2019. Maar hoelang dat succes aanhoudt, blijft voor iedereen onzeker. “Ten opzichte van december, januari en februari loopt het nu natuurlijk goed en als ondernemer zet je je schouders eronder, maar het is natuurlijk niet allemaal positief. Ik had liever dat het nu net zo kon gaan als vorig jaar, met vier tot vijf man per keer in de winkel en zonder afspraak.”

Dat klanten hun shopafspraak minimaal 4 uur van tevoren moeten maken, bemoeilijkt de zaken, vindt Smit. “Wij verkopen mannenkleding en een man plant zijn afspraak niet zo gek lang van tevoren. Bij ons is de planning dus korter op elkaar. En dan heb je nog de moeilijkheid dat mensen soms met zijn tweeën komen of de kinderen meenemen. Dat wordt krap in onze winkel waar maximaal drie mensen binnen kunnen. Gelukkig wonen we in een dorp waar iedereen elkaar kent en je zulke zaken goed kunt oplossen, maar het is wel ingewikkeld zo.”

Geen spontane winkelbezoeken

Ook Natascha Boer en Liesbeth Ekkelenkamp van Nunc in Hardenburg ervaren de 4-uursregel als een obstakel. “Je mist nu echt de klanten die spontaan even binnen komen lopen. Maar het is beter dan niks, dus we zijn er blij mee”, zeggen ze. “Wij mogen in totaal acht mensen in de winkel hebben op afspraak, maar dat krijgen we zeker niet altijd volgeboekt.”

‘Je mist nu echt de mensen die spontaan even komen binnenlopen’

Toen de winkels weer opengingen voor shoppen op afspraak, viel click & collect bij Nunc voor een deel weg. Boer en Ekkelenkamp: “We kochten speciaal in voor click & collect bij het confectiecentrum. Zo konden we betaalbare sets laten zien via social media. Dat heeft ons echt gered, want daardoor konden we het ons permitteren om iets minder marge te pakken op de gewone merken. Het is een eyeopener om te zien hoe groot het effect van online is. Maar het is wel veel meer werk voor minder omzet. En we misten met click & collect de klant die sets koopt van 400 euro. Gelukkig komt die nu weer terug met shoppen op afspraak.”

Moreel hooghouden

In de winkels van The Society Shop, met vijftien vestigingen in Nederland, gaat het volgens commercieel directeur Martin Groen ‘re-de-lijk’. “Zoals elk seizoen hebben we nu een actie met maatpakken, tweede 50 procent korting, waar we hele productieve winkeluren mee draaien. Daarnaast komen er nog wat mensen die er gewoon even uit willen en komen shoppen. We zien nu dezelfde patronen als voor corona met een piek van klantenbezoek in het weekend. Maar procentueel is het een stuk minder dan we normaal gewend zijn.” Cijfers wil Groen niet noemen.

Met speciale acties, zoals het weggeven van horecaboxen met producten van lokale ondernemers, probeert The Society Shop lokale bedrijven een hart onder de riem te steken én het eigen moreel hoog te houden. Want de frustratie loopt volgens de commercieel directeur wel op. “Je ziet overal om je heen dat het drukker wordt; op de weg en op straat. Overal waar de regels niet wettelijk zijn geregeld, gaan mensen er soepeler mee om. Terwijl de horeca, de reisbranche en de winkels kans lopen op een boete als regels worden overtreden. Dat voelt niet eerlijk. En het houdt nog wel even aan. Ik denk niet dat we voor mei open zijn.”

Private shopping als feestje

Veel retailers zagen een piek op het moment dat winkelen op afspraak van kracht werd. Floor Flint, bedrijfsleider bij mode- en interieurwinkel Kklup in Winterswijk is er één van. “Het liep meteen vol. Mensen kunnen zelf online een afspraak inboeken en vooral vaste klanten doen dat. Ons geluk was dat we net in die periode ook toestemming kregen om ook op zondag open te gaan, een extra dag om klanten te ontvangen. Mensen kunnen bij ons een kwartier tot een uur tijd inboeken. Op basis daarvan kunnen wij inschatten waarvoor ze komen, zoals een aanvulling op hun servies of een nieuwe voorjaarsgarderobe.”

‘De sfeer moet ongedwongen blijven, want zo’n afspraak maken om te komen winkelen is voor de klant nogal wat’

Kklup maakt een klein feestje van private shopping door een alcoholvrije cocktail te schenken of klanten te trakteren op een kopje koffie. De sfeer moet ongedwongen blijven. “Zo’n afspraak maken om te komen winkelen is voor de klant nogal wat”, zegt Flint. “Het is een hoge drempel. Dat hoor ik ook van vrienden en kennissen. Maar mensen moeten zich niet verplicht voelen iets te kopen. We willen te allen tijde de vrijblijvendheid erin houden, daar staan we ook om bekend.” Alle inspanningen ten spijt is de verkoop echter niet op het niveau dat de winkel gewend is. De vaste klanten zijn het probleem niet, die komen wel, maar Kklup mist de passanten. “Winterswijk is een grensdorp met een regiofunctie en normaal gesproken hebben we tijdens de markten op woensdag en zaterdag veel Duitsers in de winkel. Die komen nu niet.”

Voedselpakketten doneren

Na een piek in de eerste week liep het aantal afspraken ook bij Studio Jux (Amsterdam, Rotterdam en Utrecht) terug. “Van heel druk naar een aantal afspraken per dag”, zegt mede-eigenaar Jitske Lundgren. “Ik ben blij dat we iets open zijn gegaan, maar het gaat moeizaam.” De coronapandemie raakt niet alleen de winkels, maar ook Studio Jux’ eigen fabriek in Nepal. “De fabriek is dicht geweest en hoewel die nu open is, is de situatie is daar nog steeds niet goed. Mensen vragen ons om voedsel. Daarom vragen we nu of klanten bij hun bestelling een voedselpakket willen doneren van 15 euro en gelukkig doen onze klanten dat wel.”

Nu het mooier weer wordt, ziet de ondernemer meer mensen op straat, maar dat levert niet direct extra klandizie op. “Mensen weten dat ze niet zomaar naar binnen kunnen stappen.” Met drie gesloten winkels moet Studio Jux een omzetverlies incasseren van zo’n 50 procent. En de winkels hangen vol, zegt Lundgren. “Want je wil wel je zomercollectie laten zien. Ik hoop dat we snel weer helemaal open kunnen, want op afspraak shoppen is voor mensen een obstakel, merk ik. Ik denk dat ze zich verplicht voelen om te kopen. Mensen die komen, kopen ook doorgaans veel.”

Blij met locatie

Lundgren, die met haar winkels in aanloopstraten zit, ziet verschil tussen het centrum en de locaties daarbuiten. “Ik hoor van ondernemers uit Amsterdam centrum dat die het echt zwaar hebben, omdat er nauwelijks iemand komt. Wij hebben het dan nog met onze locaties getroffen. Er komen klanten en degene die komen zijn blij dat ze er weer zijn. Dat geeft energie.” Johan Boelhout, eigenaar van Bouclé Hommes et Femmes in Bunschoten-Spakenburg, is ook blij met zijn plek. “Ik denk dat het scheelt dat mijn winkel in een dorp zit. Mensen kennen ons en we krijgen de gunfactor. Het shoppen op afspraak werkt goed, je merkt dat klanten weer volop willen winkelen. We zien dat klanten die normaal een of twee stuks kochten, nu veel meer besteden tijdens een shopafspraak.”

‘Klanten die normaal één of twee stuks kochten, besteden nu veel meer tijdens een shopafspraak’

Toch ligt ook bij Bouclé Hommes et Femmes de omzet nog niet op het normale niveau. “De doordeweekse dagen zijn heel goed, maar in de weekenden missen we de loop in de straat. Normaal staat de winkel dan bomvol”, zegt Boelhout. “Nu is het toch een stuk rustiger. Maar we mogen niet klagen, we verkopen best goed door.” Dat komt niet alleen door winkelen op afspraak, maar ook door de verkoop via social media en door de webshop die vorig jaar werd gelanceerd. “Ons Instagram-account is sinds de eerste lockdown erg gegroeid, ook met volgers van buitenaf. We laten dagelijks nieuwe sets zien. We merken echt: een dag niks geplaatst is een dag geen omzet. Daarnaast zijn onze ‘surprise boxes’ een groot succes, we brengen er gemiddeld zeven per week weg. Vooral mannen vinden die boxen handig, zeker als ze niet van shoppen houden. Wij maken een mooie selectie en de klant kan thuis alles rustig passen. Dat werkt zo goed, dat we na de lockdown met die boxen door willen gaan.”

Meer werk voor minder omzet

Fatima Köçer, eigenaar van Groots! in Rijswijk, heeft de app Mijnwinkelafspraak.nl aangeschaft voor het plannen van de afspraken in haar winkel. “Dat werkt heel fijn. We boeken nu nog wel zelf de afspraken in. We willen er eerst zelf goed mee kunnen werken voordat we klanten zelf de afspraken laten plannen. Mijn ervaring is wel dat klanten niet heel lang van tevoren een afspraak willen plannen en de agenda last minute vol loopt. We boeken afspraken minimaal vier uur van tevoren.”

Voor de doelgroep van haar plussize-winkel was het een uitkomst dat winkelen op afspraak sinds kort mogelijk is. Köçer: “Voor ons werkte click en collect totaal niet. Onze doelgroep wil toch graag advies bij het passen. Je doet via Whatsapp veel langer over de verkoop van een artikel dan in de winkel. Omdat onze klanten vaak liever niet alleen winkelen, houden we tijdens het boeken van de afspraken ook rekening met een partner of vriendin die meekomt. We kunnen nu vijf klanten per uur helpen.” Het is allemaal wel heel intensief, zegt ze: afspraken inplannen, social media bijhouden, whatsappjes beantwoorden en klanten helpen op afspraak. “Waarmee we bij lange na niet de normale omzetten halen. Maar we zijn al dankbaar dat er weer wat meer mogelijk is.”

Foto: Textilia/Renate Zoutberg