TOP

ABN Amro: vergrijzing, trek naar de stad en online winkelen hebben grote invloed op fysieke retail

Door de vergrijzing van de bevolking en de trek van jongeren naar de steden zal de klandizie in veel winkelgebieden veranderen, zegt ABN Amro in de sectorprognose voor 2020. Ook het online winkelen wint verder terrein.

Op het eerste gezicht gaat het goed met de Nederlandse detailhandel, concludeert bank ABN Amro. “Het gaat relatief goed met de economie. Nog nooit waren zoveel Nederlanders aan het werk en de lonen stijgen sneller dan in voorgaande jaren, waarbij de inflatie vooralsnog laag blijft. Meer consumenten hebben dus meer geld te besteden.”

De detailhandel profiteert van de hoogconjunctuur. De omzet steeg in 2019 met 2,5 procent, het zesde achtereenvolgende jaar van groei. Sinds 2013 is de omzet met ruim 15 procent toegenomen, aldus de het rapport. Maar de titel die ABN Amro heeft meegegeven aan de sectorprognose  – ‘Kritische consument dwingt winkelier tot transformatie’ – maakt duidelijk dat het niet alleen maar goud is wat er blinkt.

De vooruitzichten voor de sector als geheel zijn gunstig. “Consumenten hebben om verschillende redenen meer besteden. Zo neemt de werkgelegenheid vooralsnog toe, stijgen de contractlonen vanwege de krappe arbeidsmarkt in 2020 nog meer dan in voorgaande jaren en neemt het besteedbaar inkomen nog eens extra toe door lastenverlichtingen.” Tegen deze achtergrond verwacht ABN AMRO voor de sector Retail een groei van 2 procent in zowel 2020 als 2021.

Veranderend consumentengedrag: twee trends

Maar de bank ziet ook dat het gunstige macrobeeld een ingrijpende verandering in het gedrag van consumenten en de gevolgen daarvan voor veel fysieke winkels verhult. Hiervoor zijn volgens ABN Amro een tweetal trends als oorzaak aan te wijzen.

“Ten eerste kopen consumenten steeds meer online, waardoor de omzet in veel winkelstraten daalt. Ten tweede zal door de vergrijzing van de bevolking en de trek van jongeren naar stedelijke gebieden de samenstelling en het bestedingspatroon van de klandizie veranderen. Deze trends leiden tenslotte tot minder passanten in de winkelstraat.”

Uit onderzoek blijkt ook dat er minder passanten zijn. Met de CityTraffic-sensoren ziet Bureau RMC dat de drukte in de winkelstraten in 2019 voor het tweede jaar op rij, na een korte opleving in 2016 en 2017, verder is afgenomen. Er liepen 1,7 procent minder mensen door de winkelstraten dan het jaar ervoor. Vooral op de A1-locaties was het minder druk. Daar kwamen 2,6 procent minder bezoekers.

Uit tellingen van onderzoeksbureau Locatus blijkt dat het aantal passanten op de drukste punten van 71 winkelgebieden verspreid over Nederland sinds 2005 met ruim 25 procent is gedaald. Kledingretailers op de meest zichtbaar locaties vertonen de sterkste omzetgroei, zegt ABN Amro. “Dit zijn bijvoorbeeld retailers op A-locaties van winkelgebieden of in de grotere steden. In de grotere binnensteden is de daling van passanten ook minder sterk dan in de middelgrote centra. “

Vergrijzing en trek naar de stad

Door de vergrijzing van de bevolking en de trek van jongeren naar de steden zal de klandizie in veel winkelgebieden veranderen, stelt ABN Amro. “Volgens de prognoses van het CBS neemt de bevolking in de leeftijd tot 65 jaar de komende tien jaar nauwelijks toe, terwijl het aantal 65-plussers met zo’n 860 duizend stijgt. Daarnaast zal de bevolking krimpen aan de randen van Nederland, met name in de noordelijke provincies, de Achterhoek, Zeeland en Zuid-Limburg, terwijl de grotere steden juist relatief sterk zullen groeien.”

Een vergrijsde bevolking heeft een ander consumptiepatroon dan een jongere bevolking. Ouderen besteden relatief veel aan huisvesting, huishoudelijke apparaten, gezondheid, voedings- en genotmiddelen en minder aan vervoer, onderwijs en kleding en schoenen.

Omzet onder druk

Een duidelijk gevolg van minder publiek in de winkelstraat en de aanhoudend sterke groei van online retail is dat de omzet van fysieke winkels in mode- en schoenenbranche onder druk staan. ABN Amro verwacht in 2020 en 2021 een jaarlijkse omzetdaling van 0,5 procent voor zowel kledingretailers als schoenenretailers.

78,5% van alle aankopen vindt nog plaats in fysieke winkels

Voor de hele retailsector geldt dat het aandeel online verkopen nu 21,5 procent is. Dat aandeel is relatief laag, 78.5 procent van alle aankopen vindt dus nog plaats in fysieke winkels. Het is wel zo dat het aandeel online verkopen in de afgelopen 5 jaar is verdubbeld. De groei van het online zal nog verder toenemen. En daarnaast ziet ABN Amro ook concurrentie van producenten met sterke merken die de consument direct bereiken door een eigen online kanaal of conceptstore te openen.

Opnieuw uitvinden

Dit alles dwingt winkeliers om zichzelf en hun onderneming opnieuw uit te vinden en meer hun best te doen om de klant een reden te geven om naar de winkel te komen. Dit kan bijvoorbeeld met een multichannel-strategie en het aantrekkelijker maken van de fysieke winkel, meent ABN Amro.

“Om klanten en omzet terug te winnen, moeten retailers die zich voornamelijk op fysieke verkopen richten alles uit de kast trekken om hun zichtbaarheid te vergroten. De kans dat een klant toevallig binnenloopt, wordt immers steeds kleiner. Een manier voor winkeliers om hun zichtbaarheid te vergroten is het ontwikkelen van een online verkoopkanaal. Zo’n 55 procent van de consumenten oriënteert zich eerst online. Een winkelier moet dus op het internet te vinden zijn.”

Online verkoopkanaal

Toch ziet ABN Amro geen toekomst voor een eigen online verkoopkanaal voor retailers, zeker niet voor kleinere spelers. Volgens de bank is een eigen webshop voor kleinere partijen te kostbaar. Ook over het verkopen via platformen als Bol, Zalando of Amazon ziet ABN Amro niet als de heilige graal, om dezelfde reden: de kosten. Plus het feit dat de marges dan lager liggen. En over de lokalere partijen als Miinto, Bijons en Winkelstraat zegt de bank dat de zichtbaarheid van deze platformen niet groot genoeg is.

Ondescheidend vermogen

Maar wat dan wel? Daarvoor komt de bank met een aantal voorwaarden. “Een belangrijke voorwaarde voor online succes is dat winkeliers zich onderscheiden van de vele concurrenten en zich weten te profileren bij de kritische consument met unieke producten, een goed verhaal – bijvoorbeeld over duurzaamheid – en met goede service. Het verkopen van doorsneeproducten via een online platform of het optuigen van een eigen online verkoopkanaal is dus niet voldoende. Consumenten kunnen via het internet immers zonder veel moeite de goedkoopste aanbieder vinden indien het om vergelijkbare producten gaat. De prijs is immers voor de consument het belangrijkste argument bij een aankoop, zeker online. “

In fysieke winkels is de prijs minder belangrijk. Hier heeft de retailer meer mogelijkheden om de klant aan zich te binden. Dan gaat het bijvoorbeeld om de kwaliteit van het personeel. “Maar er is meer mogelijk. Het kan ook helpen om in een gemeenschap van gelijkgestemden te vormen en activiteiten of lezingen te organiseren. Dit alles kan in combinatie met een inspirerend assortiment en interieur de klantbeleving versterken en de kans op herhaald bezoek vergroten. “

LEES HET RAPPORT: Kritische consument dwingt winkelier tot transformatie