Onlangs nam Jan Jansen contact op met het Quinness Book of Records. Alleen al voor zijn eigen merk ontwierp hij zo’n vierduizend schoenen – een record, vermoedde hij. “Alleen was het volgens hen onmogelijk te bewijzen dat al die schoenen daadwerkelijk door één man waren ontworpen. Nu zijn er genoeg mensen die weten dat ik alleen werk, zonder team, en dat waarschijnlijk ook wel schriftelijk willen bevestigen.” Wellicht staat er iemand anders op die hem daarbij wil helpen, lacht hij. “Ik steek mijn energie liever in de schoenen.”

Kamers vol schoenen

Die vierduizend ontwerpen zijn opgeslagen in Jansens privé-archief, aangevuld met nog eens drieduizend dubbele exemplaren. Schoenen die in dozen waren opgeslagen en waar niets mee werd gedaan. Jansen: “In totaal gaat het om negen kamers vol schoenen.” Uit die voorraad putten schoenontwerper en kunsthistorica Amber Ambrose Aurèle Verstegen en Liza Snook van het Virtual Shoe Museum, toen ze 23 kunstenaars vroegen iets nieuws te maken met zijn ontwerpen. ‘Kindje, waar begin je aan’, was Jansens eerste reactie. “Ik weet dat mijn schoenen een grote aantrekkingskracht hebben op artistieke mensen. Maar dat iedereen ja zou zeggen, had ik absoluut niet verwacht.” Ook Verstegen en Snook waren overrompeld door de enthousiaste reacties. “We hebben nu met 23 kunstenaars samengewerkt, maar het hadden er ook vijftig kunnen zijn.”

De deelnemende kunstenaars waren vrij om met de schoenen te doen wat ze wilden. Dat nam soms vrij extreme vormen aan. Zo besloot Alet Pilon om de schoenen ‘dood’ te maken, om ze daarna eigenhandig opnieuw tot leven te wekken. Daarop legde ze de schoenen onder een stoomwals. Snook laat het eindresultaat zien: “Ze bleken niet kapot te krijgen.”

Kleine kunstwerkjes

Het resultaat is enorm divers. Het Britse duo Fantich&Young bekleedde de zolen van een paar uit de Linea Erotica-serie (2006) met (nep)tanden (als onderdeel van hun project ‘Apex Predator’, red.). Dat zie je overigens pas als je dichterbij komt. Van veraf lijken het net parels. “We hebben bewust gekozen voor een glamoureus model”, licht Mariana Fantich toe. “We wilden iets maken dat zowel aantrekkelijk als afstotend is.” Beeldend kunstenaar Marie Verstegen wilde weten: hoe zit zo’n schoen nu eigenlijk in elkaar? “Ik wilde zijn ruimtelijke ontwerpen terugbrengen naar een plat vlak. Al vond ik het wel spannend om met Jans schoenen aan de slag te gaan. Ze zijn immers al af en het zijn kleine kunstwerkjes op zich.”

Om die reden besloot modeontwerper Bas Kosters de schoenen intact te laten. Hij voegde er iets aan toe – roze figuren in de vorm van een voet. “Voeten zijn toch een beetje een ongemakkelijk lichaamsdeel. Het leek me interessant om juist dat uit te vergroten. Mijn figuren gaan als het ware een relatie aan met Jans schoenen. Voor mij was dat de manier om onze werelden te combineren.” Hij twijfelde geen moment toen hij benaderd werd. “Ik ben gek op Jan. Hij is een inspirerend persoon én een goed mens. Ik vind het belangrijk dat zijn werk wordt geëerd.”

Persoonlijk portret

Een van de ontroerendste werken is van Jansens zoon Lok, die als illustrator en art director in Tokyo werkt. Ook hij kreeg een paar schoenen toegestuurd, maar terwijl hij daarmee in de weer was schoof hem steeds een ander beeld voor ogen. Dat van zijn moeder Tonny, met wie Jansen sinds zijn zeventiende samen is. Hij koos ervoor om haar te portretteren. “Als ik naar mijn vader kijk en me afvraag waarom hij doet wat hij doet, en daar zo ongelooflijk goed is in – dan denk ik aan mijn moeder”, zo schrijft hij in de bijbehorende publicatie. “It has always been the two together, both in work and in love.”

De kunstwerken zijn tot zondag 19 november te zien én te koop in The View, Rokin 75 in Amsterdam. Daar is ook een publicatie verkrijgbaar waarin alle kunstwerken zijn opgenomen. ‘Jan Jansen Shoe Treasures’ is dagelijks te zien van 11.00 – 19.00 uur en gratis toegankelijk.

Meer info: www.janjansenshoetreasures.com

Foto’s: Charlotte Visser (header) en Wilke Wittebrood